Bij Mensen Maken de Transitie (MMT) staan drie kernwaarden centraal: concreet, samen en lerend. Geen loze termen, maar principes die we steeds opnieuw vertalen naar ons dagelijks werk. Met die bril op doken we in een snelgroeiende technologie: artificiële intelligentie (AI). AI biedt veelbelovende mogelijkheden, maar hoe maken we het concreet in onze projecten? Hoe leren we samen met collega’s, partners en stakeholders wat werkt en wat niet? En hoe zorgen we dat we daarin continu blijven leren, ook over de ethische en juridische kant?
Spoiler alert: dit artikel is geschreven met hulp van AI!
Om antwoorden te vinden én onze nieuwsgierigheid te voeden, bezochten we op 5 juni het BNR AI Kennisfestival in het Mediamuseum van Beeld & Geluid in Hilversum. Een bruisende middag vol praktijkvoorbeelden, inzichten en kritische reflectie. Van slimme AI-agents en concrete toepassingen tot spannende toekomstscenario’s en lastige ethische dilemma’s. We gingen naar huis met een hoofd vol ideeën, handen die jeuken om te experimenteren én een paar kritische vragen die blijven hangen.
Van hype naar handelingsperspectief: wat kunnen wij nú met AI?
Het AI Kennisfestival maakte één ding glashelder: AI is allang geen toekomstmuziek meer. De technologie ontwikkelt zich razendsnel en biedt juist nú concrete kansen om ons werk slimmer en efficiënter in te richten. Denk aan het automatiseren van repetitieve taken, het voorbereiden van scenarioanalyses of het opstellen van eerste conceptvoorstellen.
“AI biedt ons de kans om tijd te winnen, repetitieve taken te verlichten en betere keuzes te maken. Niet morgen, maar vandaag al.” – Naïma Kassem (themahouder MMT)
Maar effectiviteit hangt niet alleen van technologie af. Of een AI-toepassing daadwerkelijk werkt, hangt net zo goed af van hoe goed die is ingebed in je organisatie. Adoptie is cruciaal. Wie te lang in de leerstand blijft staan, mist kansen.
AI en de energietransitie: versneller of stoorzender?
De energietransitie vraagt om snelheid én zorgvuldigheid. AI kan een katalysator zijn – mits goed toegepast.
“In een vakgebied waarin effectiviteit cruciaal is, kan AI echt het verschil maken.” – Serena Scholte (themahouder MMT)
Denk aan slimme voorspellingen over onderhoud of het sneller opsporen van knelpunten in het energiesysteem. “Maar AI werkt pas echt goed als de onderliggende data op orde is. Daar zit voor organisaties als MMT een belangrijke uitdaging”, aldus Zeb Bergsma (themahouder MMT). Data is niet alleen een technische kwestie, maar raakt ook governance en eigenaarschap.
Skills boven diploma’s: de verschuivende arbeidsmarkt
Een opvallend en breed gedragen inzicht vanuit het team was de verschuiving van diploma’s naar vaardigheden als belangrijkste criterium voor werk.
“Skills based hiring wordt steeds belangrijker, gekoppeld aan een leven lang leren. Het belang van diploma’s neemt af.” – Henry Kasper (themahouder MMT)
In de lezing ‘Toekomst van werk in het licht van AI’ benadrukte Marcel Molenaar (Manager LinkedIn Benelux) die ontwikkeling. Volgens hem worden harde vaardigheden minder doorslaggevend, terwijl soft skills als communicatie, creativiteit, compassie, moed en nieuwsgierigheid essentieel worden voor innovatie.
Ook voor managers verandert er veel. Doordat AI steeds meer repetitieve taken overneemt, verschuift hun rol van taaksturing naar het enthousiasmeren, faciliteren en ontwikkelen van mensen. “Managers hebben nu tijd over voor de leuke dingen”, aldus Molenaar.
Samenwerken met AI: assistent, collega of agent?
Waar veel van ons AI nu vooral inzetten als handige assistent – denk aan het schrijven van teksten of structureren van informatie – ontstaat er inmiddels een volgende generatie: AI-agents die zelfstandig taken uitvoeren, informatie ophalen en zelfs proactief met voorstellen komen.
“Ik zie als Programma Management Ondersteuner veel taken liggen die ik zou kunnen automatiseren met behulp van een agent. Denk aan het direct ophalen van templates uit een SharePoint omgeving of het inplannen van afspraken.” – Maud van Gennip (programma management officer MMT)
Tijdens de lezing ‘Van supermarkt naar FoodTech-bedrijf en de rol van AI’ benadrukte Sjoerd Holleman echter dat AI nooit het startpunt mag zijn. Begin altijd bij de behoefte van je klant, medewerker of collega – en kijk pas daarna of AI waarde kan toevoegen. Oftewel: technologie is een middel, geen doel.
Ethische dilemma’s en digitale verantwoordelijkheid
De kracht van AI komt met scherpe randen. Van bias in systemen tot de vraag: wie vertrouwt eigenlijk wát?
“AI is tegelijkertijd fascinerend en beangstigend. De ethische vraagstukken rondom AI zijn talloos en wat mij vooral raakte, was de gedachte dat als banen lager in het arbeidsproces worden vervangen door AI, mensen nauwelijks de kans krijgen om door te groeien naar het niveau daarboven.” – Susan Sukkel (communicatieadviseur MMT)
“Wat gebeurt er met onze data? En hoe weten we of de output klopt?” – Naïma Kassem (themahouder MMT)
We moeten niet alleen kritisch kijken naar AI, maar ook naar onszelf als gebruikers. Digitale systemen zijn inmiddels zó complex, dat echte veiligheid nauwelijks nog te garanderen is. Blijf scherp, stel kritische vragen en zorg dat er duidelijke richtlijnen zijn als je met AI werkt.
Samen leren = sneller leren
Misschien wel de belangrijkste les van de dag: als we écht vaart willen maken met AI in de energietransitie, moeten we blijven delen, experimenteren en elkaar scherp houden.
“Laten we het onderwerp AI terugbrengen op de agenda’s van onze vergaderingen. Samen gaat het sneller – en het is ook veel leuker.” – Martha van den Hengel (directeur MMT)
AI leren gebruiken is geen eenmalige klus. Het is een gezamenlijke ontdekkingstocht. Zoals Martijn Cazemier (themahouder MMT) het mooi samenvatte: “Ga ermee aan de slag.”
Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op met Mensen Maken de Transitie
