“We zaten aan tafel met mensen van smelters, netbeheerders, inkopers en zelfs mijnbouwbedrijven. En op een gegeven moment dacht ik: dit is geen gewone bijeenkomst, dit is een kantelpunt.” Eind mei organiseerde Circular Energy Economy (CEE), een samenwerking tussen Groene Netten, Invest NL en Fedet, een event waarbij een bont gezelschap samen rond één tafel kwam. Van Griekse aluminiumleverancier tot Nederlandse netbeheerder: iedereen wist het zeker. De oude reflexes volstaan niet meer. De realiteit is hard: als materialen niet meer betaalbaar of beschikbaar zijn, valt de hele uitvoering van de energietransitie stil. Dat besef dringt nu pas echt door bij alle betrokkenen.
Noodzaak omdenken
Dat het onderwerp juist nu zo urgent is, is geen toeval. De grote materiaalinkopen voor netverzwaring zijn in volle gang. “We praten over duizenden kilometers kabel,” zegt Serena Scholte, themahouder ketensamenwerking bij Mensen Maken de Transitie. “Als er een moment is om circulaire eisen te stellen, dan is het nu, aan het begin van die inkoop.” De afhankelijkheid van geopolitiek gevoelige grondstoffen groeit, terwijl in onze eigen bodem zestigduizend kilometer ongebruikte kabel ligt te verstoffen. Wat als we het anders gaan doen?
Hergebruik
Serena ziet hoe inkoopnormen langzaam verschuiven, bijvoorbeeld door ruimte te maken voor gerecycled aluminium in plaats van uitsluitend nieuw materiaal. Een belangrijk signaal kwam ook vanuit CEE-coalitie. Deze samenwerking bundelt de krachten van belangrijke spelers uit de energiesector: de technische expertise van netbeheerders, de focus op groene innovatie van Groene Netten, de investeringssteun van InvestNL, en de productiekennis van Fedet’s collectieve leden. Samen werken zij aan een meer duurzame, circulaire benadering van energieopwekking, distributie en verbruik op de Nederlandse markt. Samen roepen zij op tot concrete stappen richting een circulaire energie-economie, met als doel de inzet van primaire grondstoffen vóór 2030 te halveren.
Het maakt duidelijk: wie nú niet meebeweegt, loopt straks vast. Circulair denken is geen idealisme, maar noodzaak voor uitvoerbaarheid.
Missie MMT
Serena Scholte ziet het gebeuren: échte samenwerking over ketengrenzen heen. Geen praatplaat, maar een sprint richting circulair hergebruik, eerlijkere inkoop en slimmer materiaalgebruik. Deze bijeenkomst raakt direct aan de missie van MMT: de energietransitie versnellen door samen te leren in de praktijk. Niet alleen binnen organisaties, maar juist ertussen. Niet top-down, maar vanuit de uitvoeringspraktijk. “Tussen de deelnemers ontstaat iets nieuws. En ik weet zeker: dit is pas het begin.”
Vergeten schatten
Wat Serena vooral opvalt tijdens het gesprek is hoe snel er inzicht ontstaat. “Er liggen enorme kansen, maar daarvoor moeten we anders leren kijken. Niet alleen naar wat we nog nodig hebben, maar ook naar wat er al is.” Ze doelt op de ongebruikte kabels in de bodem, waarvan naar schatting zestigduizend kilometer in Nederland ligt. “We hebben dat materiaal ooit zelf ingekocht. Het is van ons. Waarom zouden we het niet terughalen en opnieuw gebruiken?” In plaats van alleen nieuwe kabels te bestellen, kunnen oude kabels uit de grond worden gehaald, het aluminium en koper worden teruggewonnen, en tot nieuwe kabels worden verwerkt. Ook het besef van geopolitieke kwetsbaarheid dringt tot de groep door. Aluminium en koper komen uit landen zoals China of de VS, waarvan nu niet zeker is of ze kunnen blijven leveren en of wij dat ook moeten willen. Tegelijkertijd proeven deelnemers de bereidheid om samen verder te gaan. Inkopers denken hardop na over andere materiaaleisen, zodat er meer ruimte ontstaat voor hergebruik. “Deelnemers denken in kansen. Dat vind ik hoopgevend. Dit zijn de momenten waarop echte samenwerking begint.”
Échte samenwerking
“Het is geen bijeenkomst vol mooie praatjes. Mensen vragen echt aan elkaar: hoe doe jij dat, en kunnen wij daarin meekijken?” Deelnemers delen hun knelpunten, laten hun aannames los en zoeken met elkaar naar oplossingen die werken. Dat is precies hoe MMT verschil wil maken: met de voeten in de klei, stap voor stap. Wat deze bijeenkomst voor Serena bijzonder maakt, is de openheid en gelijkwaardigheid tussen partijen die normaal vooral naast elkaar werken. “Er ontstaat iets als mensen zich kwetsbaar opstellen. Toen een collega van een netbeheerder zei: ik ben benieuwd hoe jullie dit doen en ik ben bereid onze lessen te delen, dacht ik: dit is anders.” Het gezelschap is divers. Vrouwen nemen het voortouw in het stellen van eerlijke vragen. Jongere deelnemers brengen nieuwe perspectieven mee. En in plaats van de gebruikelijke hiërarchie of defensieve houdingen, heerst er nieuwsgierigheid. “Er is geen haantjesgedrag. Niemand zegt: wij weten het al. Iedereen wil leren en verder.” Voor Serena voelt het als een moment waarop niet alleen kennis wordt gedeeld, maar ook cultuur verandert.
Voor Serena is dit absoluut een begin van iets nieuws. Binnenkort gaat ze in gesprek met MYNE, een jonge speler die met data en kunstmatige intelligentie oude kabels traceert en terugwint. “Ik geloof dat we veel kunnen leren van pioniers die het gewoon gaan doen.” Samen met partners zoals Groene Netten zoekt ze naar manieren om vervolg te geven aan de inzichten uit de bijeenkomst. “Ik weet nu ook niet hoe de toekomst er uit gaat zien. Maar ik wil delen wat we tegenkomen, wat werkt of wat juist niet. Ik zet mij voor honderd procent in voor een eerlijker en gelijkwaardige energietransitie.”
Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op met Serena
